یادداشت/ سیدمحمدحسین راجی (مدیر اندیشکده راهبردی سعداء)

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــ

فرانسه

کولبرتیسم و پیشرفت اقتصادی قبل از انقلاب

قبل از انقلاب فرانسه «کولبرت»، وزیر مشهور اقتصاد لویی چهاردهم، اقداماتی از سمت دولت انجام داد و فرانسه را از ورشکستگی نجات داد؛ اقداماتی مانند استخدام کارگران ماهر انگلیسی به تعداد زیاد و منع واردات آیینه از ایتالیا برای پیشرفت صنعت آیینه­سازی فرانسه. او هم‌چنین مهاجرت کارگران ماهر فرانسوی به خارج از کشور را ممنوع اعلام کرد. از دیگر اقدامات او، جاسوسی صنعتی بود؛ بدین شکل که افرادی را منصوب کرد تا با عنوان رسمی بازرسان تولیدات خارجی، به ­صورت سازماندهی­شده به جاسوسی صنعتی بپردازند. در نهایت با ‌‌‌‌این‌گونه تلاش‌های دولت، فاصلۀ تکنولوژی فرانسه و بریتانیا بسیار کاهش یافت و تا زمان انقلاب فرانسه این کشور تا حد زیادی تبدیل به یک کشور صنعتی‌ شده بود.[1]

بعد از انقلاب و اقدامات ناپلئون جهت پیشرفت

بعد از انقلاب فرانسه، ناپلئون تلاش‌های زیادی برای پیشرفت صنعت و تکنولوژی این کشور انجام داد. طرح‌هایی مانند برگزاری نمایشگاه‌های صنعتی، ایجاد بستر رقابت عمومی برای اختراعات و نوآوری‌های خاص صنعتی، ایجاد اتحادیه‌های تجاری جهت تسهیل ارتباط، مذاکره و مشاوره با دولت از جمله اقدامات این دوران بود.[2]

سقوط ناپلئون و رکود صنعتی

پس ‌از سقوط ناپلئون، تا جنگ جهانی دوم ‌‌‌‌سیاست‌های تجارت آزاد به امید پیشرفت اقتصادی به ­طور خاص در این کشور دنبال‌ شد. همان‌طور که در آمارها نیز مشخص است، با توجه به نرخ تعرفه و میزان واردات، این کشور در حمایت از تولید داخلی، حتی از انگلیسِ قرن 19 نیز ضعیف‌تر عمل کرده است. در طول این سال‌ها و در نتیجۀ ‌پی‌گیری این سیاست، یکی از مهم‌ترین بحران­های فرانسه، یعنی رکود صنعتی در طول قرن نوزدهم اتفاق افتاد.[3]

پیشرفت صنعت و تکنولوژی پس‌ از جنگ جهانی دوم

پس ‌از جنگ جهانی دوم، تا اواخر سال 1960 میلادی دولت فرانسه طی برنامه‌ای حمایت­گرایانه، توسعه و گسترش شرکت‌های دولتی را ‌پی‌گیری کرد. در این دوران، تغییراتی ساختاری در اقتصاد فرانسه مشاهده‌ شد و سرانجام فرانسه در سطح تولید و تکنولوژی برخی از کالاها از بریتانیا هم پیشی گرفت.[4]

 

جدول زمانی تحولات اقتصادی فرانسه

تاریخ

رئیس‌جمهور

(پادشاه)

اقدامات و رویدادها

پیش از انقلاب فرانسه

وزیر مشهور اقتصاد لویی چهاردهم، کولبرت

·         جلوگیری از ورشکستگی فرانسه

·         استخدام کارگران ماهر انگلیسی

·         ممنوعیت واردات کالاهای خارجی

·         منع واردات آیینه از ایتالیا برای پیشرفت صنعت آیینه­سازی فرانسه

·         ممنوعیت مهاجرت کارگران ماهر

·         جاسوسی صنعتی

·         کاهش فاصلۀ تکنولوژی فرانسه و بریتانیا

·         رساندن کشور به حدی ‌‌‌‌تقریباً صنعتی

بعد از انقلاب فرانسه

ناپلئون

·         حمایت از رشد توسعۀ صنعتی

·         برگزاری نمایشگاه‌های صنعتی

·         ایجاد بستر رقابت عمومی برای اختراعات و نوآوری‌های خاص صنعتی

·         ایجاد اتحادیه‌های تجاری جهت تسهیل ارتباط، مذاکره و مشاوره با دولت

پس از سقوط ناپلئون تا جنگ جهانی دوم

 

·         آغاز تجارت آزاد و کاهش تعرفه‌ها

·         عملکرد بسیار ضعیف در حمایت از صنایع داخلی

·         رکود بزرگ صنعتی در طول قرن نوزدهم

پس از جنگ جهانی دوم تا سال ۱۹۶۰

 

·         روی‌گردانی به ‌‌‌‌سیاست‌های حمایت‌گرانه

·         اصلاح ساختار اقتصادی

·         رشد صنعت و پیش ‌افتادن از بریتانیا در برخی صنایع

 

 

[1]. Milward, A and Saul, S, The Economic Development of Continental Europe, 1780 ـ 1870, 2nd edition, London, George Allen and Unwin, 1979, pp. 270, 284; Fohlen, The Fontana Economic History of Europe, vol. 4: The Emergence of Industrial Societies ـ Part One, ‘France’ in C Cipolla, 1973, ed, Glasgow, Collins 1973, pp. 68 ـ 69.

[2]. Milward, A and Saul, S, 1979, The Economic Development of Continental Europe, 1780 ـ 1870, 2nd edition, London, George Allen and Unwin, pp. 284 ـ 5.

[3]. Ha ـ Joon Chang, Kicking away the ladder: Development Strategy in Historical Perspective, Anthem Press, UK, 2002, p. 38.

[4]. Ha ـ Joon Chang, Kicking away the ladder: Development Strategy in Historical Perspective, Anthem Press, UK, 2002, pp. 38 ـ 39.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید