بسم الله الرحمن الرحیم

تفسیر صفحه 521 قرآن کریم

دانشگاه فردوسی مشهد

 

آیات 7 تا 30 سوره ذاریات صفحه 521

محال است شما چیزی را بخواهید مخصوصاً در بابِ آداب و در قرآن نباشد، ما برای همه چیز آیه داریم مثلا یک دانشجو از لحظه‌ای که از خواب بلند می‌شود تا در دانشگاه سر کلاس می‌نشیند و درس گوش می‌دهد تا زمانی که خانه می‌رود، یک مغازه‌دار از خواب بلند می‌شود و کرکره‌ی مغازه‌اش را بالا می‌زند تا زمانی که معامله می‌کند و معامله‌اش تمام می‌شود، یک خانم خانه‌دار برای عدس و نخود و باقله‌اش آیه داریم، تعدادی از این آداب در سه آیه‌ی 25، 26 و 27 آمده است که خداوند داستان حضرت ابراهیم و مهمان‌هایش را مطرح می‌کند، در آیه 24 ابتدا خداوند می‌فرمایند: «هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ ضَيْفِ إِبْرَاهِيمَ الْمُكْرَمِينَ» آیا داستان مهمان‌های با کرامت حضرت ابراهیم را می‌دانی؟

داستان این بود که 4 فرشته پیشِ حضرت ابراهیم آمدند که عذاب قوم حضرت لوط را نازل کنند؛ از آیه 25 داستان مهمانی شروع می‌شود « إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ فَقَالُوا سَلَامًا قَالَ سَلَامٌ…»

1- مهمانی با سلام شروع می‌شود، «… فَإِذَا دَخَلْتُمْ بُيُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَى…»[1] زمانی که وارد خانه‌ای می‌شوید سلام کنید.

2- بهتر جواب دادن سلام «… فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا…»[2] اگر کسی گفت سلام ما بگوییم سلام علیکم؛ از کجای این آیه ما متوجه شدیم که حضرت ابراهیم بهتر جواب داد؟ تنوین ( ٌ) بر تنوین ( ً) مقدم است فرشتگان گفتند «… سَلَامًا…» حضرت ابراهیم گفت «… سَلَامٌ…» حضرت ابراهیم بهتر جواب داد.

3- سوال نکردن از مهمان: چرا از مهمان نپرسیم که غذا خورده است یا نه؟ حضرت ابراهیم سوال نکرد و سریع رفت غذا آورد «فَرَاغَ إِلَى أَهْلِهِ…».

4- از رستوران غذا نیاوردن و خودِ اهلِ خانه غذا بپزند خداوند نمی‌فرمایند فَرَاغَ إِلَى سَوق (او رفت بازار) خداوند می‌فرمایند «فَرَاغَ إِلَى أَهْلِهِ…»؛ کلمه به کلمه‌ای که در قرآن آمده حرف دارد، حضرت ابراهیم سراغ خانواده می‌رود که خانواده غذا بپزند.

5- بهترین چیزی را که داریم باید برای مهمان بیاوریم «…فَجَاءَ بِعِجْلٍ سَمِينٍ» گوساله‌ی فربه‌ای را ذبح می‌کند.

6- کمیت و کیفیت غذا باید خوب باشد در سوره‌ی مبارک هود همین داستان مطرح می‌شود در آنجا خداوند می‌فرمایند: «…بِعِجْلٍ حَنِيذٍ»[3] گوساله بریان بود.

7- غذا را وسطِ سفره نگذاشتن «فَقَرَّبَهُ إِلَيْهِمْ…» غذا را نزدیک مهمان قرار می‌دهد طوری که مهمان خم نشود، بدترین نوعِ مهمانی دادن این است که مهمان جابه جا شود، یکی از آداب غربی‌ها در مهمانی، سلف سرویس بودن است.

8- تعارف زدن به مهمان «…قَالَ أَلَا تَأْكُلُونَ» حضرت ابراهیم تعارف می‌کند بفرمایید.

9- گفتن ایراد غذایی مثلا بگوییم چون قند دارم پزشک به من گفته برنج نخور، سریع بگوییم که میزبان فکر نکند که غذایِ او ایراد داشته است؛ فرشته‌ها ایرادِ خودشان را می‌گویند «فَأَوْجَسَ مِنْهُمْ خِيفَةً…» حضرت ابراهیم از فرشته می‌ترسد فرشته‌ها سریع می‌گویند «…قَالُوا لَا تَخَفْ…» نترس ما فرشته هستیم ما نمی‌توانیم غذا بخوریم.

10- سَرِ سفره اول خبرِ خوب و بعد خبر بد را دادن؛ فرشته‌ها آمدند عذابِ قوم لوط را نازل کنند اما به حضرت ابراهیم گفتند «…وَبَشَّرُوهُ بِغُلَامٍ عَلِيمٍ» ما آمده‌ایم به تو بشارت فرزندِ عالمی را بدهیم.

11- سفره‌ی خانم‌ها از آقایان جدا باشد؛ زمانی که فرشته‌ها خبرِ خوب را می‌دهند « فَأَقْبَلَتِ امْرَأَتُهُ فِي صَرَّةٍ فَصَكَّتْ وَجْهَهَا…» همسر حضرت ابراهیم از آن طرف آمد و در حالیکه می‌خندید به صورتش زد و گفت من می‌خواهم صاحبِ بچه شوم در حالیکه «… عَجُوزٌ عَقِيمٌ» پیره زنی عقیم هستم؟ معلوم می‌شود که همسر حضرت ابراهیم با این نامحرم‌ها هم غذا نبوده است و تا این خبر را می‌شنود از خود بی خود می‌شود و یکدفعه وارد جمع می‌شود، فرشتگان می‌گویند: « قَالُوا كَذَلِكِ قَالَ رَبُّكِ إِنَّهُ هُوَ الْحَكِيمُ الْعَلِيمُ» خداوند صلاح دانسته است.

 

[1]  آیه 61 سوره نور

[2]  آیه 86 سوره نساء

[3]  آیه 69 سوره هود