در ژوئیه ۲۰۱۳، جسد میوا سادو ۳۱ ساله، گزارشگر شبکه ملی ژاپن، در آپارتمانش در توکیو پیدا شد. او بر اثر نارسایی قلبی فوت کرده بود. بعداً مشخص شد که سادو در یک ماه قبل از مرگش ۱۵۹ ساعت و ۳۷ دقیقه اضافه کاری در محل کار خود ثبت کرده است. مرگ سادو رسما به عنوان «مرگ ناشی از کار زیاد» نامگذاری شد. موارد مرگ افراد بر اثر کار زیاد در ژاپن به قدری رایج است که این کشور اصطلاح خاصی برای آن کاروشی دارد. اولین مورد کاروشی در سال ۱۹۶۹ ثبت شد. بر اساس دادههای دولتی، ژاپن در سال ۲۰۱۷، ۱۹۰ مورد مرگ ناشی از کار بیش از حد داشته است.
در اوایل سال جاری، دولت ژاپن قانونی را معرفی کرد که اضافهکاری قانونی را به ۴۵ ساعت در ماه محدود میکرد و حداکثر تا ۱۰۰ ساعت در ماه در دورههای شلوغ برای حداکثر شش ماه در سال تمدید کرد. اما بسیاری تردید دارند که این امر فرهنگ بیش از حد سمی ژاپن را مهار کند. جف کینگستون، مدیر مطالعات آسیایی در دانشگاه تمپل توکیو، میگوید: «فشار قابلتوجهی بر کارمندان وجود دارد تا خود را در ساعات طولانی ثابت کنند. تا زمانی که این اخلاق کاری سامورایی حاکم باشد، خوش بین بودن سخت است.»
مطالعهای که امسال توسط شرکت اوراق بهادار کیسی انجام شد، نشان داد که توکیو پرکارترین شهر در بین ۴۰ شهر بینالمللی است. شاخص آن با مقایسه تعادل کار و زندگی در شهرهای مختلف نشان داد ساکنان توکیو به طور متوسط ۴۲ ساعت در هفته کار میکنند و زودترین زمان شروع را در بین تمام شهرها در ساعت ۸:۵۷ صبح دارند. اما علیرغم اینکه شهرهای ژاپن به خاطر ساعات کاری طولانی بدنام هستند، سطح بهرهوری نسبتا پایینی دارند. بر اساس آخرین دادههای سازمان توسعه و همکاریهای اقتصادی در مورد بهرهوری، که با تقسیم تولید ناخالص داخلی سرانه بر تعداد ساعات کار محاسبه میشود، ژاپن کم بازدهترین کشور در گروه G7 است. ایالات متحده تقریباً با ۵۹٪ بازده بیشتری دارد. در همین حال، گزارش سالانه بانک سوئیسی UBS که به تعداد ساعات کار در شهرهای مختلف پرداخته است، بمبئی، بزرگترین شهر هند را به عنوان سختکوشترین شهر جهان نشان میدهد و بیشترین میانگین ساعات کار سالانه ۳۳۱۵ برای هر کارگر را دارد. در انتهای دیگر مقیاس لاگوس قرار داشت، جایی که میانگین ساعت کاری کارگران ۶۰۹ ساعت در سال است. از میان ۷۷ شهر رتبه بندی شده، توکیو با میانگین سالانه ۱۹۹۷ ساعت در جایگاه سی و دوم قرار گرفت که کمتر از لندن (۲۰۲۲) و نیویورک (۲۰۴۶) است.[۱]
ژاپن دارای طولانی ترین ساعات کاری در جهان است. بر اساس یک نظرسنجی دولتی در سال ۲۰۱۶، نزدیک به یک چهارم شرکتهای ژاپنی از کارکنان خود میخواهند که بیش از ۸۰ ساعت اضافه کاری در ماه داشته باشند. این ساعات اضافی اغلب بدون پرداخت است و ژاپنیها هم به اندازه کافی مرخصی نمیگیرند. مطالعهای توسط اکسپدیا نشان داد که کارگران ژاپنی به طور متوسط از ۱۰ روز از تعطیلات با حقوق خود استفاده نمی کنند و ۶۳ درصد از پاسخ دهندگان ژاپنی به دلیل استفاده از مرخصی با حقوق احساس گناه میکنند. با این حال ساعات کاری طولانی لزوما به معنای بهرهوری بالا نیست. اصطلاح «کاروشی» در ژاپنی به مرگ ناشی از کار بیش از حد ترجمه میشود و یک اصطلاح قانونی است که به عنوان علت مرگ شناخته میشود. یکی از کارمندان بزرگترین شرکت تبلیغاتی ژاپن، دنتسو، در سال ۲۰۱۵ جان خود را از دست داد. گفته میشود که علت آن افسردگی ناشی از کار زیاد بوده است. این مورد توجه گستردهای را به همراه داشت و تجدید تماسها برای تغییر ساعات کاری طولانی و اضافه کاری غیرقانونی بدون حقوق که در ژاپن بسیار رایج است. مدیر عامل دنتسو به دلیل این جنجال استعفا داد و شرکت به دلیل نقض استانداردهای کار جریمه شد زیرا گزارش شده است که او مجبور شده بود ۱۰۰ ساعت اضافه کاری در ماه کار کند. پس از مرگ، دنتسو تغییراتی را در شرکت، از جمله خاموش کردن چراغهای دفتر در ساعت ۱۰ شب در تلاش برای وادار کردن کارکنان به ترک محل کار ایجاد کرد.
هم دولت ژاپن و هم شرکتهای آن میگویند که اکنون فعالانه در تلاش برای کاهش ساعات کاری در سراسر ژاپن هستند. دولت چندین ابتکار را برای محدود کردن تعداد ساعات سپری شده در دفتر از جمله اجباری کردن حداقل پنج روز مرخصی در سال و نیاز به یک دوره استراحت بین پایان یک روز و شروع روز دیگر در نظر گرفت.
در سال ۲۰۱۶، تعطیلات جدید «روز کوه» آغاز شد و تعداد تعطیلات رسمی سالانه ژاپن را به ۱۶ رساند. سال گذشته، دولت ابتکاری به نام جمعههای پرمیوم را آغاز کرد که در آن شرکتها را تشویق کرد که به کارمندان خود اجازه دهند ساعت ۳ بعدازظهر آنجا را ترک کنند. اما یک مطالعه نشان داد که حتی ۴ درصد از کارمندان در ژاپن در اولین جمعه حق بیمه زودتر از موعد کار را ترک نکردند.[۲]
علیرغم اینکه ۴۰ ساعت در هفته توصیه قانونی است، بسیاری از کارگران ژاپنی فقط میتوانند رویای داشتن ۵ تا ۹ روز کاری معمولی داشته باشند. در بسیاری از شرکتها، یک قانون ناگفته وجود دارد که از افراد انتظار دارد ساعتهای اضافه کاری طولانی (و اغلب غیرمولد) کار کنند. حتی اگر کارمندی تمام کارهای روزانه خود را تمام کند، از او انتظار میرود که به همکاران کمک کند یا فقط پشت میز خود بماند و قبل از خروج سرپرست از دفتر کار را ترک نکند. بهویژه افرادی که «حقوقگیر» نامیده میشوند، بیش از حد از این رویه پیروی میکنند (در ژاپن، اصطلاح «دستمزدها» به کارمندان جاهطلبی اطلاق میشود که هدفشان شغلی موفق و دستمزد بالا در آینده است). ژاپنیها ساعات طولانی را نشانه ایثار و فداکاری تا نتیجه مدیریت بد زمان میدانند. آمارهای مختلف این واقعیت را تأیید میکند: تقریباً ۲۵٪ از شرکتهای ژاپنی انتظار دارند کارگرانشان حداقل ۸۰ ساعت اضافه کاری ماهانه (و اغلب بدون حقوق) انجام دهند. علاوه بر این، ۲۲ درصد از کارمندان ژاپنی به طور متوسط ۵۰ ساعت یا بیشتر در هفته کار میکنند.[۳] چگونه ممکن است که تعداد ساعات کار سالانه در ژاپن کمتر از ایتالیا، ایالات متحده و بسیاری از کشورهای غربی دیگر باشد؟ این از این واقعیت ناشی میشود که بسیاری از ژاپنی ها به صورت پارهوقت کار میکنند. فقط حدود ۶۰ درصد از کارکنان سیشاین (تمام وقت و دائم) هستند. ۴۰ درصد دیگر ممکن است فقط حدود ۲۰ ساعت کار کنند و میانگین را کاهش دهند، در حالی که سیشاین بیش از ۶۰ ساعت در هفته تحویل میدهد. بنابراین، به نظر میرسد روزهای کاری طولانی برای کارمندان تمام وقت در بسیاری از شرکت ها بسیار رایج است. یکی دیگر از ویژگیهای فرهنگ ژاپنی این است که به طور متوسط، کارگران ژاپنی حتی ۹ روز در سال مرخصی نمیگیرند، علیرغم اینکه قرارداد آنها اغلب بیش از دو برابر این تعداد را به آنها اجازه میدهد. بسیاری از کارمندان در مورد گرفتن روزهای مرخصی (حتی زمانی که مریض هستند) احساس گناه می کنند.
[۱] https://www.theguardian.com/cities/2019/sep/20/which-is-the-worlds-hardest-working-city
[۲] https://www.cnbc.com/2018/06/01/japan-has-some-of-the-longest-working-hours-in-the-world-its-trying-to-change.html
[۳] https://www.aesmuc.de/post/are-japanese-working-days-really-as-long-as-we-think-in-europe