واگذاری بخش تولید و توزیع مواد غذایی به بخش خصوصی از موارد اولیه خصوصی‌سازی در مکزیک بود به طوری که ۷۸ درصد از آن به بخش خصوصی واگذار شد. همچنین یک شرکت چند ملیتی به اسم Walmart با پرداخت ۲۴ میلیون دلار به مسئولین مکزیک، امتیاز های متعدد تولید و توزیع مواد غذایی را در اختیار گرفت. ورود وال مارت به مکزیک در ۲۰ سال پیش ساختار صنعتی این کشور را تغییر داد. در حالی که قدرت خرده‌فروشی وال مارت به شرکت‌های مولدتر کمک کرده است تا سهم‌های بازار خود را گسترش دهند و بهره‌وری را افزایش دهند، فشار خرده‌فروش برای کاهش قیمت‌ها و نوآوری باعث کاهش قیمت‌ها و به حاشیه رانده شدن تولیدکنندگان کم‌توان شده است.
وال مارت در سال ۱۹۹۱ با سرمایه‌گذاری در یک سرمایه‌گذاری مشترک با یک خرده فروش مهم مکزیکی، اوررا، وارد مکزیک شد. دوره‌ای از رشد انفجاری به دنبال داشت. در سال ۱۹۹۷ وال مارت کنترل اکثریت اوررا را به دست گرفت و به وال مارت د مکزیکو (از این پس وال مکس) تبدیل شد. تا سال ۲۰۰۱ تقریباً نیمی از بازار خرده‌فروشی مکزیک را تحت کنترل داشت و در سال ۲۰۰۳ وال‌مکس به بزرگترین کارفرمای خصوصی مکزیک تبدیل شد.[۱]
در واقع، تقریباً می‌توان گفت که مکزیک خانه دوم والمارت است. بعد از ایالات متحده که کمی بیش از ۵۰۰۰ فروشگاه دارد، بیشترین تعداد فروشگاه های والمارت در مکزیک قرار دارند. اما بر اساس سرانه، فروشگاه‌های متعلق به والمارت در مکزیک بیشتر است. به طور خاص، به ازای هر ۴۷۰۰۰ مکزیکی حدود یک فروشگاه متعلق به والمارت وجود دارد، در حالی که این رقم برای آمریکایی ها ۶۲۰۰۰ است. به طور کلی، با هزاران فروشگاهی که آنها فعالیت می‌کنند، درآمد والمارت در مکزیک به آن ۶۸ درصد از سهم بازار در صنعت سوپرمارکت این کشور می‌دهد.[۲]
طی چند دهه گذشته، تعداد بیشتری از شرکت‌های فراملیتی ایالات متحده در مکزیک باز شده‌اند و از توافق‌های تجاری ناعادلانه، شرایط کار فوق‌استثمارگرانه و خدمات ارزان قیمت استفاده کرده‌اند. طی چند دهه گذشته، تعداد بیشتری از شرکت‌های فراملیتی ایالات متحده در مکزیک باز شده‌اند و از توافق‌های تجاری ناعادلانه، شرایط کار فوق‌استثمارگرانه و خدمات ارزان قیمت استفاده کرده‌اند. رستوران‌های محلی و بازارهای سنتی تیانگوئیس مکزیکی برای رقابت با هم دست و پنجه نرم می‌کنند و بسیاری از مکزیکی‌ها شرکت‌های آمریکایی را منبعی از موقعیت اجتماعی می‌دانند. یک کارشناس برنامه‌ریزی شهری و حقوق بشر و متخصص دبیرخانه کشاورزی، زمین و توسعه شهری مکزیک[۳] می‌گوید: «هیچ شرایط برابری وجود ندارد، بنابراین واقعاً یک رقابت نیست. او می‌گوید مراکز خرید، فروشگاه‌های بزرگ مانند والمارت، و رستوران‌های زنجیره‌ای فراملی در مقایسه با بازارهای محلی و صنعتگران دارای مزیت‌هایی هستند، زیرا بودجه بازاریابی زیادی دارند. آنها مردم را تشویق به خرید محصولاتی می‌کنند که در داخل تولید نمی‌شوند، و پول دارند تا بهترین مکان‌ها را در میادین و خیابان‌های اصلی ایمن کنند. او استدلال می کند که در چند دهه گذشته، “توسعه” به ساخت مراکز خرید و حمایت از فروشگاه‌های زنجیره‌ای محدود شده است، در حالی که مناطق سبز و موزه‌ها از اولویت برخوردار بوده‌اند. او می‌گوید: «این سیاست توسعه شهری مبتنی بر کپی برداری از الگوی آمریکا است.»
از طرف دیگر فروشگاه هایی مانند والمارت با فروش آنلاین سازگار شده اند. سود والمارت در مکزیک و آمریکای مرکزی از ۱۴۸ میلیارد پزو در سال ۲۰۱۹ به ۱۶۲ میلیارد پزو در سال ۲۰۲۰ افزایش یافت. مکزیک از نظر فرهنگی، اقتصادی و… تحت سلطه ایالات متحده است. آنها حتی رؤسای جمهور ما را انتخاب می‌کنند تا بتوانند شرکت‌های خود را به اینجا بفرستند و از نیروی کار ارزان بهره‌مند شوند و با آن سیاست وادار کردن مردم به رد فرهنگ خود، و این به معنای طرد خود است.
شرکت‌های خارجی آزادی زیادی در مکزیک دارند و با توافق‌های تجاری مانند NAFTA و USMCA که در پویایی قدرت بسیار نابرابر ایجاد شده‌اند، حمایت می‌شوند. یکی از فعالان، گوستاوو استوا، در جریان اعتراضات سال ۲۰۰۲ علیه طرح‌های مک‌دونالدز در میدان اصلی اوآخاکا، به اختصار گفت: «این چیزی کمتر از یک تسخیر فرهنگی نیست.»[۴]
تصویر ۱: میزان مالکیت والمارت در سوپرمارکت‌های کشور مکزیک/ منبع: ویژوآل کاپیتالیست
[۱] https://cepr.org/voxeu/columns/two-faces-wal-mart-mexico
[۲] https://www.visualcapitalist.com/cp/walmart-owns-most-of-the-supermarkets-in-mexico/
[۳] SEDATU
[۴] https://www.commondreams.org/views/2021/08/27/walmartland-how-us-stores-colonizing-mexico-are-displacing-local-culture
