شرکت «تویوتا» کار خود را با تولید ماشینآلات نساجی و با نام «بافندگی خودکار تویودا» آغاز کرد و در سال ۱۹۳۳ وارد فعالیت خودروسازی‌شد.
در آن دوره، دو شرکت امریکایی «جنرال موتورز» و «فورد» در قالب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ژاپن، خودرو تولید کرده، در بازار این کشور به فروش می‌رساندند. با وجود این دو شرکت قدرت‌مند امریکایی در بازار ژاپن، صنعت خودروی ملی این کشور هرگز نمی‌توانست متولد شود. سال ۱۹۳۹ دولت توکیو شرکت‌های امریکایی مذکور را از خاک خود بیرون کرد تا فرصت برای تولید خودروی داخلی ایجاد شود.
شرکت نوپا و کوچک تویوتا سال‌ها محصولاتی تولید می‌کرد که از نگاه مردم بنجل دانسته می‌شد. این محصولات عموماً کپی‌برداری‌ای از محصولات باکیفیت کشورهای پیشرفته بود. سال ۱۹۴۹ تویوتا یک بار در معرض ورشکستگی قرار گرفت، اما دولت آن را با تزریق پول از طریق بانک مرکزی ژاپن در بازار حفظ کرد.
نهایتاً تویوتا در سال ۱۹۵۵ موفق به تولید خودرویی به نام «تویوپت» شد که اتومبیلی کوچک و ارزان بود و «چهارچرخه‌ای با یک زیرسیگاری»(!) لقب گرفت. این محصول به امریکا صادر‌شد، اما در بازار فروش با شکست مواجه‌شد. به نظر اکثر مردم امریکا، تویوپت در مقایسه با خودروهای امریکایی بسیار زشت بود و کسی تمایل نداشت بابت خرید آن پولی بپردازد. نهایتاً تویوتا مجبور‌شد خودروی تولیدی خود را از بازار امریکا خارج‌کند. این فاجعه به بحثی جدی در میان مردم و نخبگان ژاپن دامن زد. بسیاری استدلال می‌کردند که تویوتا باید به همان فعالیت اولیه‌اش، که تولید ماشینآلات نساجی است، بپردازد و اگر ژاپن پس از ۲۲ سال نتوانسته است خودروی خوبی بسازد، آینده‌ای نیز برای این کار نخواهد داشت. دولت برای موفقیت هر فرصتی را در اختیار تویوتا گذاشته بود؛ با تعرفه‌های زیاد و کنترل سرمایه‌گذاری‌های خارجی در صنعت خودرو، از بازار داخلی به نفع این شرکت صیانت کرده بود تا این اطمینان حاصل شود که تویوتا در داخل کشور سود فراوانی خواهد داشت. در مقابل این اقدامات، منتقدان استدلال می‌کردند که باید ورود خودروهای خارجی آزاد و از پرداخت تعرفه معاف شود و به خودروسازان خارجی نیز که از ژاپن اخراج‌شده بودند اجازه داده شود دوباره کارخانه‌هایشان را راه‌اندازی کنند.
دولت ژاپن در برابر این هجمۀ طرف‌داران واردات خارجی ایستادگی و بازار خودروی خود را حفظ کرد. طرف‌داران خودروی داخلی نیز معتقد بودند که هیچ کشوری بدون ایجاد صنایع مهم از قبیل تولید خودرو به هیچ جا نرسیده و زمان بیشتری نیاز است تا خودروهایی تولید شوند که مورد پسند همگان باشد.[۱]
شرکت تویوتا با حمایت‌های دولت ژاپن در بازار حفظ‌شد و چنان‌که ذکر‌شد، در سال ۱۹۸۱ صادرات آن به امریکا به قدری افزایش یافت که دولت واشنگتن، توکیو را وادار به اعمال محدودیت بر صادرات به امریکا کرد. در حال حاضر نیز شاهدیم که این شرکت توانسته با حفظ روند رو به رشد خود در سال ۲۰۱۷، به بزرگ‌ترین خودروساز جهان از نظر میزان تولید (سالانه بیش از ۱۰ میلیون دستگاه[۲]) و دومین خودروساز بزرگ جهان از نظر میزان درآمد (سالانه ۲۵۴ میلیارد دلار) تبدیل شود. «لکسوس» نیز که یکی از پرفروش‌ترین بِرَندهای خودرو در دنیاست، متعلق به شرکت تویوتا می‌باشد.[۳]
[۱] ها جون چنگ، نیکوکاران نابکار افسانۀ تجارت خارجی آزاد و تاریخچۀ پنهان سرمایه‌داری، ترجمه: مهرداد (خلیل) شهابی و میرمحمود نبوی، نشر اختران، تهران، ۱۳۹۵، ص۳۸.
[۲] https://www.worldatlas.com/articles/which-are-the-world-s-biggest-automobile-companies.html
