بسم الله الرحمن الرحیم

تفسیر صفحه ۵۴۸ قرآن کریم

دانشگاه فردوسی مشهد

آیات ۱۷ تا ۲۴ سوره حشر صفحه ۵۴۸

آیه ۱۷ ادامه آیه ۱۶ است «كَمَثَلِ الشَّيْطَانِ إِذْ قَالَ لِلْإِنْسَانِ اكْفُرْ…» مَثَل این‌ها مَثَل شیطان است که به انسان می‌گوید کافر شو «…فَلَمَّا كَفَرَ قَالَ إِنِّي بَرِيءٌ مِنْكَ…» زمانیکه کافر شد شیطان به او می‌گوید از تو بیزارم؛ نظر بعضی‌ها این است که اشاره به داستان عابدی در بنی‌اسرئیل به نام برصیصای عابد دارد، برصیصا کسی بود که به مقام مستجاب الدعوه رسیده بود مریض‌ها از او شفا می‌گرفتند سلطان دختر نابینایش را همراه سربازها پیش او فرستاد که دعا کند، شب دختر را پیش برصیصا آوردند او گفت من سحرها دعا می‌کنم یا دختر همین جا بماند یا او را ببرید و صبح بیاورید، دختر را گذاشتند و رفتند، نیمه‌های شب دعا کرد چشم‌های دختر شفا پیدا کرد اما برصیصا فقط یک نگاه به دختر کرد عاشق شد کاری که نباید انجام می‌شد شد، شیطان آمد و به برصیصا گفت الان دختر می‌رود و آبرویت را می‌برد پرسید چکار کنم؟ گفت او را بُکُش و فلان جا دفنش کن، سپاهیان آمدند گفتند دختر کجاست؟ گفت دختر شفا پیدا کرد و رفت، شیطان در لباس انسانی آمد و به سپاهیان گفت برصیصا به دختر تجاوز کرد فلان جا هم او را دفن کرد آنها رفتند دیدند بله درست است، غلاده‌ای به گردنش انداختند و به شهر بردند دستور دادند اعدام شود، او را تا گردن داخل خاک کردند در آخرین لحظات شیطان بالای سرش آمد گفت ببین به چه روزی افتادی! اگر می‌خواهی تو را نجات دهم بر من سجده کن گفت با دست و پای بسته چطور سجده کنم؟ می‌گوید اگر چشمهایت را به عنوان سجده روی هم بگذاری قبول می‌کنم برصیصای عابدی که یک عمر عبادت کرده چشمهایش را به عنوان سجده روی هم می‌گذارد و دیگر باز نمی‌کند،

«كَمَثَلِ الشَّيْطَانِ إِذْ قَالَ لِلْإِنْسَانِ اكْفُرْ فَلَمَّا كَفَرَ قَالَ إِنِّي بَرِيءٌ مِنْكَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ رَبَّ الْعَالَمِينَ» شیطان می‌گوید کافر شو زمانیکه کافر شد می‌گوید از تو بیزارم من از خدا می‌ترسم «فَكَانَ عَاقِبَتَهُمَا أَنَّهُمَا فِي النَّارِ خَالِدَيْنِ فِيهَا وَذَلِكَ جَزَاءُ الظَّالِمِينَ» جایگاه هر دو (شیطان و کسی که بر شیطان سجده کرد) جهنم است این عاقبت ظالمین است. حضرت امام در نامه معروفِ عرفانی به حاج احمد آقا می‌فرمایند: «پسرم سوره حشر خصوصا آیاتِ آخر را زیاد بخوان، جا دارد انسان سال‌ها یا مدت‌ها بنشیند در رابطه با این آیات فکر کند» نظر بعضی‌ها این است که اسم اعظم خداوند در همین آیات پایانی سوره حشر آمده خداوند حدود ۲۰ صفتِ خودش را در این آیات مطرح می‌فرمایند «هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ…» خدایی غیر از او نیست؛ «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّه» جزء بهترین ذکرها است اما عُرفا می‌گویند «لَا إِلَهَ إِلَّا هُو» بهتر از «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّه» است دلیل آنها این است که می‌گویند برای همه اسم ظاهر مقدم بر ضمیر است اما برای خداوند ضمیر غایب بهتر از اسم ظاهر است، خداوند نام‌ها را مطرح می‌فرمایند «…عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ» «الْمَلِكُ» «الْقُدُّوسُ» «السَّلَامُ» «الْمُؤْمِنُ» «الْمُهَيْمِنُ» «الْعَزِيزُ» «الْجَبَّارُ» «الْمُتَكَبِّرُ» بیشترین أسماءُ الحسنی در دعای جوشن کبیر آمده، در کتابی به نام “أسماءُ الحسنی” نام‌های خدا و ریشه هر کدام و اینکه در چه جایگاهی قرار می‌گیرند توضیح داده شده.