بسم الله الرحمن الرحیم

تفسیر صفحه ۵۲۶ قرآن کریم

دانشگاه فردوسی مشهد

آیات ۱ تا ۲۶ سوره نجم صفحه ۵۲۶

این سوره یکی از مهمترین و پُربحث‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین صفحات قرآن است که برای هر آیات شبهات زیادی مطرح می‌شود. نکته اخلاقی از آیه ۲: ضلالت و غِوایت هر دو به معنی گمراهی است گاهی وقت‌ها هدف مشخص است ولی انسان راه را گُم می‌کند اما یک زمانی هدف را گُم می‌کند، کسی که راه را گُم می‌کند ضلالت و کسی که هدف را گُم می‌کند غوایت پیدا کرده، غوایت خیلی بدتر از ضلالت است خداوند می‌فرمایند «مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمْ وَمَا غَوَى» صاحب شما نه راه را گُم کرده نه هدف را؛ پیامبر «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ» و «…عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ» است یعنی هم راه را درست تشخیص داده و هم «…وَلَا الضَّالِّينَ» ضالین و گمراه نیست. یکی از آیاتی که متأسفانه به خاطر کم دقتی بعضی از علماء اهل سنت دستاویزی قرار گرفت برای ملعونی که آیاتِ شیطانی را بنویسد فهم نادرست از آیه ۱۹ و ۲۰ است خداوند می‌فرمایند «أَفَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَالْعُزَّى وَمَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَى» آیا جریان لات و عُزا و مَنات را می‌دانی؟ بعضی از مُفسرین اهل سنت می‌گویند: وقتی آیات به اینجا رسید شیطان چند جمله به پیامبر گفت پیامبر هم اشتباها آن چند جمله را گفت مشرکین تا شنیدند پیامبر هم حرف آنها را می‌زند به سجده افتادند خبر به همه جا رسید که پیامبر بُت‌های ما را به رسمیت می‌شناسد این جریان به حدی رسید که بعد از مدتی به حبشه پیام مخابره شد مسلمان‌ها به مکه برگشتند آن جملات به جملات غرانیق معروف است «تِلْکَ الْغَرانیقُ الْعُلی وَ اِنّ شَفاعَتَهُنَّ لَتُرْتَجی» آن بُت‌ها خودشان شفاعت می‌کنند؛ مشرکین پیامبر را روی دوش‌شان گذاشتند دور مکه چرخاندند همان شب جبرئيل بر پيامبر نازل شد و گفت جمله غرانیق وحی نیست پیامبر هم توبه کرد و آن جملات از قرآن برداشته شد؛ این روایت خبر واحد دارد و مال ابن‌عباس است در هیچ کتابی سندی برایش نیامده جالب اینجاست که خود ابن‌عباس می‌گوید من شنیدم، یعنی هیچکس روایت را قبول ندارد اما یکی دو نفر از علماء اهل سنت این را در تفسیرشان آورند که سلمان رشدی از جریان غرانیق کتاب آیاتِ شیطانی را می‌نویسد؛ سوالی که از علماء اهل سنت داریم این است: روایتی که آورده‌اید خبر واحد است خودتان خبر واحد را رد می‌کنید روایتِ غدیر که ۱۰۰ هزار راوی دارد را رد می‌کنید چطوری روایتی که یک راوی دارد و آن هم می‌گوید من شنیدم و در کُتُبِ مرجع شما نیست را قبول کرده‌اید؟! خداوند می‌فرمایند «وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَى إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَى» هر جمله‌ای که پیامبر می‌گوید عینِ وحی است، اینجوری نیست که شیطان بتواند در وحی دخالت کند این چه وضعِ تفسیر گفتن است؟ یعنی پیامبر متوجه چنین جریانی نشد؟! آیت الله علامه عسگری و آیت الله معرفت و خود علماء اهل سنت کتاب در رد جریان غرانیق دارند.