بسم الله الرحمن الرحیم

تفسیر صفحه ۵۰۱ قرآن کریم

دانشگاه فردوسی مشهد

آیات ۲۳ تا ۳۲ سوره جاثیه صفحه ۵۰۱

در آیه ۲۳ و ۲۴ خداوند دلیلی که بعضی انسان‌ها به فساد کشیده می‌شوند را مطرح می‌فرمایند «أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ…» آیا کسی که معبودش را هوای نفسش قرار داده دیدی؟ «…وَأَضَلَّهُ اللَّهُ…» خدا آنها را گمراه کرد؛ یعنی چون آنها هوای نفسشان را بر خدا ترجیح داده بودند خداوند آنها را رها کرد سوال: آیا خداوند آنها را به جبر فاسد کرد؟ خداوند می‌فرمایند «…وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً…» و بر گوش و قلبشان مُهر زدیم و بر چشم‌شان پرده افکندیم؛

چون هوای نفس‌شان را بر خدا ترجیح دادند حرف حق بر روی آنها تأثیر ندارد و چشم‌شان بصیرت ندارد، کلاً کسانی که زیاد گناه می‌کنند هر حرفِ حقی چه در وادی دینی و چه در امور علمی به آنها بزنید قبول نمی‌کنند، روحیه‌ی حق پذیری از گنهکار گرفته می‌شود، چه عاملی باعث شد گمراه شوند؟ خداوند می‌فرمایند «وَقَالُوا مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا…» آنها گفتند وقتی مُردیم قیامتی نیست؛ مشکل تمام گنهکارها فراموش کردن قیامت است یعنی وقتی ما دنیا را پشت به آخرت و منهای آخرت دیدیم دنیا چراگاهی می‌شود به تعبیر حضرت علی علیه السلام «هَمُّهَا عَلَفُهَا» هَمش علفی است که می‌خورد کل زندگیش شکم و شهوتش است اما وقتی دانست که آخرتی هست به خودش سختی می‌دهد اگر گفتیم آخرتی نداریم ما «…خَسِرَ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةَ…» هستیم؛ زمانیکه خداوند در قرآن رذیله‌ی اخلاقی بیان می‌کند دلیلی که انسان به آن رذیله کشیده شده را هم مطرح می‌کند، ویژگی دعای مکارم الاخلاق مثل ویژگی قرآن است که امام سجاد پشت سر هم رذایل و فضایل اخلاقی را مطرح می‌کنند بعد فضیلتی که باعث از بین رفتن رذیله‌ی اخلاقی و رذیله‌ای که باعث از بین رفتن عبادت و فضیلت اخلاقی می‌شود را مطرح می‌کنند.