بسم الله الرحمن الرحیم

تفسیر صفحه ۴۷۷ قرآن کریم

دانشگاه فردوسی مشهد

آیات ۱ تا ۱۱ سوره فصلت صفحه ۴۷۷

یکی از ۴ سوره سجده‌دار واجب و دومین سوره از حوامیم است که با حروف مقطعه‌ی «حم» شروع می‌شوند. خداوند می‌فرمایند «تَنْزِيلٌ مِنَ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» قرآن توسط خدای رحمان و رحیم نازل شده؛ جدای از بحثِ رحمانیت در آیه ۴ « بَشِيرًا وَنَذِيرًا…» هم مطرح می‌شود یعنی انسان‌های خوب را به بهشت بشارت بده «وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُولَئِكَ الْمُقَرَّبُونَ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ» اما پیامبر به آنها بگو اگر انسان‌های خوبی نباشند «فِي سَمُومٍ وَحَمِيمٍ وَظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ لَا بَارِدٍ وَلَا كَرِيمٍ إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَلِكَ مُتْرَفِينَ» جایگاهشان جهنم است، هیچ کدام از روانشناسان نگفته‌اند تربیت فقط با یک بال و آن هم با رحمت و امید دادن انجام می‌شود خداوند می‌فرمایند «…أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ…» مؤمنین با افراد مؤمن مهربان و با انسان‌های کافر محکم هستند، خدا و قرآن و پیامبری که برای مؤمنین رحمت هستند برای کفار عذاب‌اند وقتی قرآن بر کُفار خوانده می‌شود آنها بدتر می‌شوند «…يُضِلُّ بِهِ كَثِيرًا وَيَهْدِي بِهِ كَثِيرًا وَمَا يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الْفَاسِقِينَ» چون زمینه که مساعد نباشد اگر معجزه هم ببینند باز هم هدایت نمی‌شوند مثلا یهودی‌ها به پیامبر گفتند اگر برای ما این درخت را اینجا بیاروی مسلمان می‌شویم پیامبر فرمودند من که می‌دانم شما مسلمان نمی‌شوید اما دستور دادند و درخت جلو آمد آنها گفتند نصف درخت جلو بیاید پیامبر دستور دادند و درخت نصفه جلو آمد بعد گفتند فرق معجزه با سحر این است که سحر به حالت اول برنمی‌گردد شما این درخت را به حالت اول برگردان پیامبر فرمودند برو سرجایت، درخت سرجایش رفت گفتند عجب جادوگری هستی تو؛

برای بعضی‌ها هرچه استدلال و منطق بیاورید بیشتر از شما فاصله می‌گیرند برای همین خداوند می‌فرمایند «…إِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا» دیگر یک جایی باید به آنها سلام کنی. نام سوره از آیه ۳ گرفته شده «كِتَابٌ فُصِّلَتْ…» فُصِّلَت یعنی کتابی که خیلی جامع است، از لفظِ کتابی که اینجا آمده نظر بسیاری از مفسرین این است که قرآن در دوران پیامبر و به دستور خدا کتاب شد نه در دوران خلیفه سوم و حضرت علی علیه السلام یعنی آن سه روزی که حضرت علی علیه السلام فرمودند من از خانه بیرون نمی‌آیم می‌خواهم قرآن را جمع آوری کنم منظور تفسیر و تأویل بود نه جمع آوری آیه چون بعد از آن قرآن غیب شد زمانیکه امام زمان تشریف بیاورند یکی از معجزاتشان این است که آن قرآن را می‌آورند، تأویل قرآن مربوط به «…الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ…» راسخون در علم است یعنی ائمه اطهار علیهم السلام، در رابطه با قرآن چهار چیز داریم ۱-تنزیل: نزول قرآن ۲- ترتیل: خواندن قرآن ۳- تفسیر: کمی بالاتر از ترجمه است ۴- تأویل: که کار کسی نیست مثلا آیه «وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ…» در تفسیر می‌گوییم منظور از صبر روزه است یعنی از نماز و روزه کمک بگیرید اما در تأویل آیه پیامبر مکرم اسلام می‌فرمایند أنا صبرٌ و علی صَّلَاة یا مثلا در سوره نبأ داریم که کافر می‌گوید «…يَا لَيْتَنِي كُنْتُ تُرَابًا» کاش من خاک بودم تفسیرش این است که کافر می‌گوید کاش هیچی بودم ولی امام صادق علیه السلام می‌فرمایند معنی دیگری دارد پیامبر به حضرت علی علیه السلام فرمود تو ابوتراب هستی یعنی ای کاش ما پیرو علی بودیم، ائمه‌ی بزرگوار معصومین در طول تقریبا ۲۵۰ سالی که بودند تأویل برخی آیات را می‌فرمودند اما یکسری تأویل‌ها در دوران ظهور که عقل انسان کامل می‌شود امام زمان بیان می‌کنند، از ۲۷ حرف علم ۲ حرف و کلمه‌اش را داریم زمانیکه امام زمان تشریف بیاورند تازه علوم به ما داده می‌شود اینکه چرا و چطوری علوم آشکار می‌شود این است که تاریخ سه مقطع دارد ۱- از زمان هبوط حضرت آدم تا زمان بعثت پیامبر مکرم اسلام ۲- از دوران بعثت تا دوران ظهور ۳- از دوران ظهور تا قیامت، در مرحله اول هم معجزات و هم درخواست‌هایی که کفار می‌کردند حسی بود مثلا می‌گفتند مُرده زنده شود در مرحله دوم تمام معجزات وارد وادی عقلی و منطقی می‌شوند درخواست‌هایی که دشمنان دارند همه عقلی است برای همین تعداد زیادی مکاتب ایسم‌دار (مانند لیبرالیسم و…) پیدا شده، زمانیکه تمام این مکاتب از بین رفت امام زمان تشریف می‌آورند که به برکت انقلاب اسلامی بسیاری از این تفکرات مادی کنار زده شد مرحله سوم دوران شهودی است که ندایی از آسمان می‌آید همه می‌شنوند دیگر دَر و دیوار مانع نیست برای همین هم عقل بشر و هم معجزات وارد وادی شهود می‌شود.