بسم الله الرحمن الرحیم

تفسیر صفحه ۴۶۵ قرآن کریم

دانشگاه فردوسی مشهد

آیات ۵۷ تا ۶۷ سوره زمر صفحه ۴۶۵

خداوند در آیه ۶۷ می‌فرمایند مشکل کافرین این بود که «وَمَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ…» خدا را آن گونه که سزاوار است نشناختند و آنها به شرک کشیده شدند یعنی تمام اعمالشان از بین رفت که خداوند در آیه ۶۱ تا ۶۵ به این بحث اشاره می‌کند «…لَتَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ» تمام اعمالتان از بین می‌رود و از زیانکاران خواهید بود؛

سوال: چه عاملی باعث می‌شود اعمال انسان از بین برود؟ خداوند در آیه ۵۹ می‌فرمایند «…فَكَذَّبْتَ…» آنها آیات ما را تکذیب کردند «…وَكُنْتَ مِنَ الْكَافِرِينَ» و از کافرین شدند و چون از کافرین شد «…لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ…» عملش از بین خواهد رفت یعنی کارهای خوبی هم انجام داده اما خداوند می‌فرمایند به خاطر کفر تمام آن اعمال از بین رفت چون اصل عبادات نیت است.

مثلا پژوهشی که اخیراً انجام شده بود و در دنیا هم خیلی صدا کرد که فلان پروفسور اعلام کرده که با تحقیقات ۲۰ ساله فهمیدم که اگر روزی سه بار ۱۰ دقیقه سر، زانو و شصتِ انگشتان پا روی زمین قرار بگیرند به بسیاری از مشکلات و بیماری‌های مغز و عصاب گرفتار نمی‌شویم، چیزهایی که آنها امروز به آن رسیدند ۱۴۰۰ سال پیش سجده می‌گفتند حالا کسانی که این کار را انجام می‌دهند آیا سجده کردند؟ نه چون نیت سجده را ندارند، نیت اصلِ عمل است، اگر نیت انسان درست باشد بقیه‌ی اعمال پذیرفته خواهد شد در صحیفه سجادیه «وَ انْتَهِ بِنِیتِی إِلَی أَحْسَنِ النِّیاتِ، وَ بِعَمَلِی إِلَی أَحْسَنِ الْأَعْمَالِ» اول نیت بعد عمل می‌آید از طرف دیگر ممکن است نیت خوب اما عمل بد باشد این هم فایده ندارد مثل کسی که گواراترین شربت را برای شما توی آفتابه بیاورد نیتش خدمت به شما است اما عملش درست نبوده؛ بین طلبه‌ها اختلاف بود که آیا ادیسون بهشت می‌رود یا نه؟ بعضی‌ها می‌گفتند روایت داریم کسی که به مردم خدمت کند اینطوری می‌شود بعضی‌ها می‌گفتند کسی که مشرک باشد داخل بهشت نمی‌رود، طلبه‌ها پیش یکی از مراجع رفتند ایشان گفتند خداوند هرطور صلاح بداند عمل می‌کند اگر ادیسون برای خدا کار کرده خدا از او تشکر می‌کند اگر برای مردم کار کرده همین بس که هرکس بالای سرش لامپی را می‌بیند می‌گوید آفرین بر ادیسون چه کار خوبی کرد. چه اخلاقی باعث تکذیب دین می‌شود؟ «…فَكَذَّبْتَ بِهَا وَاسْتَكْبَرْتَ…» آنها تکذیب کردند چون تکبر داشتند ریشه‌ی تمام بدبختی‌ها تکبر است اولین کسی که در دوران خلقت انسان به خاطر تکبر فاتحه‌اش خوانده شد شیطان بود «…أَبَى وَاسْتَكْبَر َوَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ» تکبر ورزید و از کافرین شد؛

باید خیلی خودسازی کنیم که تکبر را کنار بگذاریم در بحثِ عِلمی مثلا مدرک دکترا گرفتیم آیت الله و چیزی شدیم فکر نکنیم که خودِ ما به اینجا رسیدیم خدا لطف کرد و موقعیت درس خواندن را فراهم کرد وگرنه اگر بیمار می‌شدیم هیچ وقت نمی‌توانستیم درس بخوانیم برای خیلی‌های این اتفاق افتاد و آنها به اینجا نرسیدند ما به این جایگاه رسیدیم اما قرار نیست خودمان را از دیگران بهتر بدانیم اگر روزی استاد دانشگاه خودش را از دانشجویانش بهتر ببیند روزِ مرگش است و دیگر هیچ فایده‌ای ندارد ممکن است در درسی که می‌دهد در بعضی از چیزها اطلاعاتش بالاتر باشد ولی ممکن است پایین‌تر هم باشد در بحثِ اخلاقی هم ما اصلا اجازه نداریم خودمان را حتی از یک نفر بهتر بدانیم روز قیامت که شد معلوم می‌شود ما خوب بودیم یا نبودیم و چه کسانی از ما بهتر بودند تا قیامت نشده انسان برای خودش جایگاهی فرض نکند.