بسم الله الرحمن الرحیم

تفسیر صفحه ۴۰۴ قرآن کریم

دانشگاه فردوسی مشهد

آیات ۶۴ تا ۶۹ سوره عنکبوت و آیات ۱ تا ۵ سوره روم صفحه ۴۰۴

در آیه ۶۵ خداوند می‌فرمایند «فَإِذَا رَكِبُوا فِي الْفُلْكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ…» همان انسان‌هایی که خدا را قبول ندارند زمانیکه در کشتی بنشینند و برای کشتی مشکلی ایجاد شود خدا را با اخلاص صدا می‌زنند؛ خداپرستی انسان در لحظاتِ بحرانی آشکار می‌شود. شبهه‌ی نظریه‌ی مادیون: فلسفه‌ی عبادت خدا و سرچشمه‌ی مذهب ترس از خداست نمونه‌ی آن همین آیه ۶۵ است که خداوند بیان می‌کنند زمانی خداپرست می‌شوید که از خدا بترسید؛ ابتدا از آنها بپرسید که آیا ما فقط خدا را در هنگام ترس عبادت می‌کنیم یعنی اگر بهشت و جهنمی نبود دیگر خدا عبادت نمی‌شد؟ و بعد این مثال را بزنید: با دیدن سگی که می‌خواهد به ما حمله کند ناخودآگاه به سمت سنگی می‌رویم که آن را به سمت سگ پَرت کنیم آیا فلسفه‌ی خلقت سنگ ترس از سگ است؟ نه ولی جایی که از سگ بترسیم سنگ را پَرت می‌کنیم، همان طور که فلسفه‌ی وجودی آن سنگ فقط پَرت کردنِ به سمت سگ نیست فلسفه‌ی وجودی خداوند هم فقط ترس نبوده ما خدا را عبادت می‌‌کنیم اما جاییکه بترسیم به خدا پناه می‌بریم اتفاقا وجود آن سنگ باعث آرامش می‌شود وجود خدا هم در هنگام بحران‌ها باعث آرامش ماست نه باعث ترس و اضطراب‌؛

آیه ۶۹ سوره عنکبوت جزء مهم‌ترین آیه‌ی قرآن است خداوند می‌فرمایند «وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا…» کسانی که در راه خدا جهاد می‌کنند قطعا راه هدایت را برای آنها مشخص می‌کنیم، از ما حرکت از خدا برکت، نکته: فرق سُبُل و صِراط در چیست؟ خداوند در قرآن همیشه صراط را یکی بیان می‌کند اما سُبُل جمع بیان می‌شود کُلیت سُبُل و صِراط یکی است اما صِراط اتوبان اصلی و سُبُل خیابان‌هایی است که به آن اتوبان می‌رسد یعنی راه، رسیدن به اهل بیت و درست نماز خواندن است اما ممکن است مصداق آن فرق کند.

«الم غُلِبَتِ الرُّومُ» خداوند می‌فرمایند رومیان مغلوب شدند؛ غُلِبَتِ یعنی مغلوب شدند که در این اینجا مجهول است؛ معمولا به ۴ دلیل یک فعلی مجهول می‌آید:

۱- فاعل آشکار باشد مثلا می‌گویید ما را به دنیا آوردند، چه کسی ما را به دنیا آورد؟ پدر و مادر یا «غُلِبَتِ الرُّومُ» چه کسی رومیان را مغلوب کرد؟ ایرانی‌ها

۲- به خاطر جهل است مثلا می‌گوید این کتاب را در مسجد گذاشتند، چه کسی گذاشت؟ مشخص نیست

۳- به خاطر عظمت آن شخص مثلا ان شاءالله ظهور اتفاق می‌افتد، چه کسی تشریف می‌آورند؟ امام زمان

۴- به خاطر تحقیر یک شخص مثلا قُتِل الحسین به کربلا عَطشانا امام حسین در کربلا عطشان کشته شد چه کسی امام حسین را کشت؟ شمر، چون نمی‌خواهیم اسم او را به زبان بیاوریم فعل مجهول به کار بردیم؛ «غُلِبَتِ الرُّومُ فِي أَدْنَى الْأَرْضِ وَهُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ» رومیان در نزديكترين سرزمين شکست خوردند و در آینده‌ی نزدیک رومیان هستند که ایرانی‌ها را شکست می‌دهند، یکی از پیش‌گویی‌های قرآن شکست خوردن ایرانی‌ها به دست رومیان است، « فِي بِضْعِ سِنِينَ…» قبل از ۱۰ سال دیگر ایرانی‌ها مغلوب خواهند شد، معمولا به زیر ۱۰ سال بِضْعِ می‌گویند، «…لِلَّهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَمِنْ بَعْدُ…» تمام امور گذشته و آينده از جانب خداست.

«…وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ» در آن روز مؤمنان از يارى خدا شاد مى‏گردند؛ جریان چیست؟ شکست ایران چه ربطی به مؤمنین دارد؟ جریان کینه‌ای بود که مسلمان‌ها نسبت به پادشاه ایران داشتند، پیامبر مکرم اسلام به پادشاه روم و ایران نامه می‌نویسند پادشاه روم نامه را با تکریم قبول می‌کند اما پادشاه ایران نامه را پاره می‌کند؛ در شبکه‌های اجتماعی می‌گویند زمانیکه نامه‌ی پیامبر به خسروپرویز رسید گفت پیامبر شما چیزی را به ما می‌گوید که ۱۰۰۰ سال است ما اینها را قبول داریم؛ سند این حرف‌ها کجاست؟ آیا خسروپرویز خداپرست بود؟ دوران کوروش یکتاپرست بودند اما اگر خسروپرویز خداپرست بود چرا نامه‌ی پیامبرِ خدا را پاره کرد؟ مسلمان‌ها به خاطر این جریان ناراحت شدند به همین دلیل خداوند می‌فرمایند «…يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ» به وسیله‌ی این جریان مؤمنین را خوشحال می‌کنیم و کمتر از ۵-۴ سال ایرانی‌ها از رومیان شکست خوردند، ایرانی‌‌ها در طول تاریخ کسی نبودند که زیر بارِ حرف زور بروند اما چرا سریعا اسلام را می‌پذیرند؟ به خاطر ظلمی که رومیان به ایرانی‌ها کردند زمانیکه سپاه اعراب (لشکرکشی خلیفه دوم به ایران که معلوم نبود مورد تأیید اسلام بود یا نه) به ایران آمد ایرانی‌ها اسلام را پذیرفتند.