بسم الله الرحمن الرحیم
تفسیر فراز «اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا ثارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ»
معنی ثارَ اللّه
ثارَ اللّه را به دو صورت می توانیم معنا کنیم: ثار [به تنهایی] به معنای خون است، اما وقتی می شود ثارالله به دو صورت معنا می شود:
- سلام بر تو خون خدا. چرا خون خدا؟ مگر خدا خون دارد که امام حسین(علیه السلام) خون خدا باشد؟ جواب این است که: مگر خدا دست دارد که در قرآن می فرماید: «يَدُ اللَّـهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ»؛ دست خدا بالای دست هاست. (سوره فتح آیه ۱۰) یا در زیارت نامه های مختلف داریم، مانند زیارت نامه امیرالمومنین(علیه السلام) که: «السَّلامُ عَلَيْكَ يَا عَيْنَ اللَّهِ النَّاظِرَةَ وَ يَدَهُ الْبَاسِطَةَ وَ أُذُنَهُ الْوَاعِيَةَ»؛ این هم به همان صورت است.
- ثارالله یعنی کسی که خون خواه حسین(علیه السلام) است. خون خواه حسین(علیه السلام) کیست؟ یعنی کسی که به عنوان وَلیِّ دَم باشد. زمانی که شخصی را می کشند، شخص دیگری ولی دم اوست. خداوند می فرماید من ولی دم حسین(علیه السلام) هستم.
سئوال: ما در دعای ندبه داریم «أَیْنَ الطّالِبُ بِدَمِ الْمَقْتُولِ بِکَرْبَلاءَ» یعنی امام زمان(ارواحنافداه) قرار است قیام کند که خون امام حسین(علیه السلام) را احیا کند. بالاخره خداوند خون خواه امام حسین(علیه السلام) است یا حضرت مهدی(ارواحنافداه)؟ جواب: در دنیا حضرت مهدی (ارواحنافداه) و در آخرت خداوند. زمانی که حضرت مهدی(ارواحنافداه) ظهور می کنند، رجعت هم اتفاق می افتد و امام حسین(علیه السلام) و یارانشان زنده می شوند. این خون خواهی در این دنیاست. اما آن دنیا چه؟ خداوند می فرماید: ثارَ اللَّهِ، آن دنیا من خون خواهم. من کسی هستم که قرار است خونِ حسین(علیه السلام) را مطالبه کند.
سوال: از کجا می گویید امام زمان در این دنیا خون خواه و ولی دم امام حسین است؟ جواب: از آیه ۳۳ سوره اسرا «وَ مَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا»؛ وقتی مظلومی کشته می شود، ولی او اجازه دارد، سلطان است و می تواند قصاص کند.
نتیجه اینکه: معنی ثارَ اللَّهِ به دو صورت است: ۱٫ ای حسینی(علیه السلام) که خون خدایی. ۲٫ ای حسینی(علیه السلام) که خون خواهِ تو خداست.
مظلومیت حضرت علی(علیه السلام)
«اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا ثارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثارِهِ»؛ یعنی سلام بر تویی که خون خدایی و فرزندِ خون خدایی. یعنی حضرت علی(علیه السلام) هم خون خدا هستند. حضرت علی(علیه السلام) هم ثارالله حساب می شوند. چرا خداوند این الفاظ را برای این دو بزرگوار به کار برده است؟ برای امام حسین(علیه السلام) که مشخص است که برای چه به کار برده، زیرا امام حسین(علیه السلام) تمام خون خود و خانواده اش و یاران عزیرش را فدای خدا کرد و در راه خدا بخشید. اما حضرت علی(علیه السلام) نه تنها خون خودشان و خون همسرشان را فدا کردند، بلکه صبرِ بسیار پیشه کردند.
ما مظلوم تر از حضرت علی(علیه السلام) در تاریخ نداریم. آن سال هایی را که حضرت علی(علیه السلام) خانه نشین بودند، به کنار. در دوران حکومت ایشان، شما دیده اید که شخصی حاکم باشد و روی منبرها لعنش کنند؟!! زمانی که حضرت علی(علیه السلام) حاکم بود، ایشان را روی منبر لعن می کردند. چرا؟ چون ۷۵ روز بعد از شهادت حضرت علی (علیه السلام) صلح بین امام حسن(علیه السلام) و معاویه نوشته شد که یکی از مفادِ اصول آن این بود که در قنوتِ نمازها و خطبه های نماز جمعه ها لعن علی(علیه السلام) ممنوع شود. یعنی هم حضرت علی(علیه السلام) حاکم بوده و هم امام حسن(علیه السلام). با این وجود بر آن ها لعن می گفتند.
– آن قدر این لعن در خون مردم رسوخ کرده بوده که می گویند یک شخص که خطیب نماز جمعه بود در یکی از نمازها یادش رفته بود حضرت علی(علیه السلام) را لعن کند. در وسط بیابان یادش می افتد که من یادم رفت علی(علیه السلام) را لعن کنم. همان جا می ایستد برای همان دو نفری که با او بودند خطبه می خواند با لعن علی(علیه السلام). بعد به شکرانه این که یادش آمده لعن علی(علیه السلام) کند، در آن جا مسجد می سازد!!! این قدر این لعن در گوشت و پوست مردم رسوخ کرده بوده است.
– وقتی عمر بن عبدالعزیز می خواهد لعن حضرت علی(علیه السلام) را از منبرها بردارد، مدت ها فکر می کند که چگونه این کار را انجام دهد، که مردم شورش نکنند. به این نتیجه می رسد که این لعن را باید علما بردارند و فتوا دهند. به پزشکش می گوید: وقتی من علما را دعوت کردم، در جمع، از دختر من خواستگاری کن. آن موقع من می گویم که ما مسلمانیم و به یهودی دختر نمی دهیم. آن وقت تو می گویی چه طور تو دختر به یهودی نمی دهی ولی پیامبر(صلی الله علیه وآله) به یک کافر دختر داد؟ آن وقت علما می گویند علی(علیه السلام) که کافر نبود، بعد شما می گویید پس چرا روی منبر لعن علی(علیه السلام) می کنید؟ آن وقت علما هم فتوا می دهند. همین اتفاق هم می افتد… علما دعوت می شوند و همه حرف ها طبق نقشه قبلی پیش می رود… و این گونه می شود که لعن علی(علیه السلام) از روی منبرها برداشته می شود!
نگاه کنید وضعیت حاکم جهان اسلام چگونه بوده؟ آن هم بعد از چند ده سال می خواهند لعن ایشان را بردارند. این از مصادیق مظلومیت ایشان است!
«وَ الْوِتْرَ»؛ مثل نماز شفع و وتر که در بین نمازهای دو رکعتی، یک نماز یک رکعتی است، به آن وتر می گویند. وتر فرد است در بین تمام زوج ها. این جا همِ «وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ» به دو گونه معنا می شود: بعضی ها می گویند این وتر به معنای فرد است یعنی یک شخص است، بعضی ها گفتند: این وتر به معنای خون است. با این حساب الْمَوْتُورَ به سه گونه معنا می شود: یا به معنای فرد است یا به معنای کسی که از او آدمی کشته شده یا به معنای کسی که کشته شده ولی هنوز خونش صاف نشده است.
پسِ «وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ»؛ یعنی ای کسی که کشته شدی و قاتلان تو قصاص نشدند؛ در صورتی که توسط مختار قصاص شدند، ولی آن قصاص نه! قصاص دنیایی که فایده ندارد. پس به صورت دیگر هم می توان معنا کرد: ای خونی که کشته شدی و حق خون تو گرفته نشد. شعار مختار چه بود؟ یا لثارات الحسین(علیه السلام)؛ یعنی ما کسانی هستیم که خون خواه حسین(علیه السلام) هستیم، می خواهیم قصاص کنیم.
زمانی که برای امام سجاد(علیه السلام) خبر می آوردند: قاتل فلان شخص به درک واصل شد… حضرت سوال می کردند: از حرمله چه خبر؟ آیا او هنوز زنده است یا نه؟ منهال می گوید: بله آقا، او هنوز زنده است. منهال می گوید: دیدم امام(علیه السلام) دستانشان را بالا بردند و گفتند: «اللهُمَّ اَذِقْةُ حَرَّ الْحَدید، اللُّهمَّ اذِقْهُ حَرَّ الْحَدید، اللُّهمَّ اَذِقْهُ حَرَّ النّار»؛ خدایا او را تیزی آهن و تیزی آتش بچشان! چون حرمله به روایتی در روز عاشورا سه تیر داشت. امام سجاد(علیه السلام) می فرمایند: یکی از آن ها را به قلب عموی ما عباس(علیه السلام) زد، یکی را به قلب پدرم حسین(علیه السلام) زد و دیگری را هم به گلوی علی اصغر(علیه السلام) زد.